7 października w czterech miastach w Polsce (Krakowie, Toruniu, Poznaniu i Gdańsku) odbyła się Niedziela Świętego Franciszka – konferencja pt. „Przebudzenie ekologiczne. Krok pierwszy–nie marnuję żywności”. Konferencje połączone były z warsztatami kulinarnymi food waste oraz kiermaszami zdrowych produktów. Wydarzenie zorganizował Światowy Ruch Katolików na Rzecz Środowiska (GCCM) przy współpracy z Caritas Polska.

Tematem przewodnim debat był problem marnowania żywności – jedno z największych wyzwań społecznych i ekologicznych, przed którymi stoi polskie społeczeństwo. Wydarzenie połączyło różne środowiska, począwszy od środowisk chrześcijańskich i rządowych, przez producentów, dystrybutorów i przedstawicieli handlu w sektorze spożywczym, aż po organizacje społeczne, w tym ekologiczne. Swoje pozdrowienia przekazał także Michał Kurtyka, pełnomocnik ds. prezydencki szczytu klimatycznego COP24 w Katowicach w grudniu br. Punktem kulminacyjnym konferencji było uroczyste podpisanie Deklaracji Świętego Franciszka, osobistego zobowiązania do ekologicznego stylu życia.

Ponadto podczas konferencji w Toruniu na rzecz Caritas Polska od Jastrzębskiej Spółki Węglowej został przekazany elektryczny bus –Mobilna Ambasada „Laudato Si’”– , który będzie promował ideę ekologii integralnej w trasie po całej Polsce.

TORUŃ

– Świat, który znamy powoli odchodzi, a dzieje się to z naszej winy. Dlatego potrzebujemy „ekologicznego przebudzenia” –tymi słowami powitał przybyłych na toruńską konferencję ks. Marcin Iżycki, Dyrektor Caritas Polska–  Zmiany klimatyczne mają charakter globalny, ale wpływają także na każdego z nas. Dlatego wszyscy możemy zrobić ten pierwszy krok w stronę poprawy życia na naszej planecie: nie marnować żywności. 

>>> Przemówienie ks. Marcina Iżyckiego, Dyrektora Caritas Polska

Tematyka oszczędzania produktów żywnościowych i racjonalnego ich wykorzystania przewijała się w każdym wystąpieniu podczas konferencji. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jan Krzysztof Ardanowski przypomniał, że ziemia i jej zasoby zostały stworzone dla dobra człowieka, jednak powinien on wykorzystywać je w sposób rozumny: –Rolnicy muszą produkować coraz więcej, bo rzekomo świat tego potrzebuje. Miliardy ludzi głodują, jednak wszystkiemu winna jest cyniczna forma dystrybucji, gra możnych tego świata tocząca się wokół problemów demograficznych. Jesteśmy zahipnotyzowani terminem ważności produktu, tak że nie zastanawiamy się już czy naprawdę nie nadaje się już do zjedzenia.

>>> Minister rolnictwa i rozwoju wsi Jan Ardanowski na konferencji w Toruniu

Tak jak w innych miastach, Niedziela Świętego Franciszka w Toruniu stała się okazją do spotkania się partnerów działających w branży żywnościowej, często o sprzecznych interesach, którzy postanowili podjąć decyzję o wspólnych działaniach w dziedzinie food waste. Symbolem porozumienia stała się Deklaracja Świętego Franciszka, podpisane przez wszystkich uczestników indywidualne postanowienia dotyczące niemarnowania żywności.

Gościem specjalnym była s.Sheila Kinsey, aktywista w Kościele katolickim i przełożona międzynarodowego zgromadzenia Sióstr Boskiego Zbawiciela. Wśród panelistów znaleźli się także  Sylwester Cacek-właściciel Restauracji Sphinx oraz Chłopskie Jadło, Aleksandra Robaszkiewicz z Lidl Polska, Marek Borowski-prezes Federacji Polskich Banków Żywności, Marek Klonecki z Stowarzyszenia Polska Ekologia i Bartłomiej Kulisz z Caritas Polska.

– Około 1,4 mld hektarów ziemi, które stanowią około 1/3 całości obszarów uprawnych na naszej planecie wykorzystane jest na uprawę żywności, która później jest marnowana – zwróciła uwagę  s.Sheila Kinsey – Miliony galonów oleju marnowane jest co roku do produkowania żywności, która nigdy nie jest konsumowana. Najbardziej pokrzywdzeni w tej sytuacji są rolnicy, którzy mają małe gospodarstwa oraz pracownicy sezonowi.

>>> Posłuchaj co mówiła s.Sheila Kinsey o marnowaniu żywności

W panelu dyskusyjnym było miejsce także na głos przedstawicieli sektora handlowego.

– Rozumiem i bardzo doceniam walkę o polski biznes i polskich producentów – powiedziała Aleksandra Robaszkiewicz z LIDL POLSKA – Powinna to być sytuacja win-win, na rynku powinno być miejsce dla każdego. Jako pierwsza sieć handlowa wprowadziliśmy Jabłka Grójeckie, produkowane przez zrzeszenie niewielkich rodzinnych firm. Dziś promujemy poprzez ten produkt zdrowe żywienie także wśród dzieci.

>>> Posłuchaj wypowiedzi rzecznik LIDL Polska

KRAKÓW

– Jechałem na Święta Bożego Narodzenia do rodziny. Po drodze zobaczyłem bezdomnego mężczyznę, leżącego gdzieś na ławce w śpiworze. Postanowiłem, że przywiozę mu siatkę pełną świątecznych potraw… Nigdy nie wiedziałem tak szczerego uśmiechu. A my, czy cieszymy się na widok jedzenia? – tym osobistym wspomnieniem w tematykę Konferencji wprowadził nas Marek Durmała, dziennikarz, prowadzący konferencję. Podczas prelekcji i panelów dyskusyjnych swoimi spostrzeżeniami marnowania żywności podzielili się: ks. Marek De-zastępca dyrektora Caritas Polska, Piotr Serafin-dyrektor Generalny KOWR, Budi Tjahjono-przedstawiciel Catholic Center of Geneva, Małgorzata Jarosz-Jarszewska-koordynator programu Spiżarnia Caritas, Beata Ciepła-przewodnicząca Banku Żywności w Krakowie oraz Iwona Sarafman z AmRest.

– Kościół interesuje się tematem ekologii nie od dziś, o czym świadczy postawa świętego Franciszka z Asyżu –powiedział ks. Marek Dec– Do postawy proekologicznej wezwani są nie tylko wybrani, ale my wszyscy. W jaki sposób marnowanie żywności w Polsce czy w ogóle w Europie wpływa na mieszkańców Filipin czy Indonezji? Ile i jakich produktów marnują Europejczycy..? Dlaczego warto promować lokalnych przedsiębiorców? Na te i inne pytania odpowiadał w swojej prezentacji Budi Tjahjono. Temat ratowania żywności poruszyli przedstawiciele Caritas Polska i Banku Żywności oraz Krajowego Ośrodku Wspierania Żywności i sieci AmRest.

– Procedury mówią, że chleb wypieczony rano, wieczorem nie może być już sprzedany. Ale to nie znaczy, że nie może nakarmić kogoś, kto tego potrzebuje! – powiedziała Małgorzata Jarosz-Jarszewska, koordynator programu Spiżarnia Caritas, polegającego na przekazywaniu żywności dobrej jakości o krótkim terminie przydatności z supermarketów do ludzi potrzebujących i placówek prowadzonych przez Caritas.

Uczestnicy konferencji mieli okazję nie tylko słuchać o globalnych rozwiązaniach na poziomie przedsiębiorców, ale także włączyć się w przygotowanie obiadu oraz skosztowanie deserów przygotowanych z produktów ocalonych od wyrzucenia. Warsztaty kulinarne prowadziła Sylwia Majcher, autorka bloga „Kuchnia w formie”.

POZNAŃ

W programie Niedzieli Świętego Franciszka w Poznaniu znalazły się dwa główne punkty: konferencja i panel dyskusyjny z udziałem zaproszonych gości oraz część wystawiennicza dla producentów ekologicznych, naturalnych artykułów z Wielkopolski. Gościem specjalnym konferencji był John Paul de Quay, angielski biolog i badacz środowiska, współpracujący z CAFOD (Caritas w Wielkiej Brytanii). Wyjaśnił on dlaczego każdy człowiek powinien się czuć odpowiedzialny za ekologię na naszej planecie: – Przez globalizację i zmiany klimatyczne dzisiaj natura i bliźni są nierozłączni. Łączą nas ekosystemy, sieci naturalnych zasobów i technologii. Wszyscy są naszymi bliźnimi, bo cokolwiek robimy, oddziałuje to na innych. Widać to w sytuacji, gdy przez zmiany klimatu niektórzy ludzie stają się uchodźcami z ziem, których nie mogą już dłużej uprawiać.

Jarosław Bittel, zastępca Dyrektora Caritas Polska, wyjaśnił, że współpraca z GCCM ma na celu wspólne promowanie ochrony Ziemi jako daru Boga. Przybliżył też osiągnięcia Caritas Polska w walce z marnowaniem żywności, takie jak np. program „Spiżarnia Caritas”. Nie zabrakło także spojrzenia na tematykę ekologiczną z punktu widzenia teologii: – Jeśli nie poznamy natury człowieka, będziemy mieć problem ze zrozumieniem istoty środowiska naturalnego – przypomniał ks. prof. Paweł Bortkiewicz – Ochrona stworzenia to nie tylko troska o środowisko, ale ochrona życia i rodziny. W panelu, który odbył się w drugiej części konferencji udział wzięli Karol Krajewski-doradca w Gabinecie Politycznym Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Bogdan Fleming-dyrektor oddziału terenowego KOWR w Poznaniu, Mieczysław Augustyn-prezes Banku Żywności w Poznaniu, Stefan Bednarek z Stowarzyszenia Polska Ekologia i Jarosław Bittel-zastępca Dyrektora Caritas Polska.

W ramach wydarzenia odbył się również pokaz kulinarny, w którym do przygotowania potraw wykorzystano resztki żywności w imię idei „zero waste”. Uczestnicy mogli spróbować m.in. sałatki z głąbów kalafiora i smażonych rzodkiewek oraz ciasta bananowego.

GDAŃSK

Na gdańskiej konferencji wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ryszard Zarudzki przedstawił informacje o procedowanym projekcie ustawy Senatu o zapobieganiu marnowania żywności, dodając: – Prace legislacyjne nie zwalniają jednak nikogo z nas, by we własnym domu przeciwdziałać marnowaniu żywności. Na świecie rocznie marnuje się ok. 30% produkowanych artykułów żywnościowych. 

Gościem specjalnym konferencji był dr Zsolt Bauer, kierownik The Climate Reality Project, który wraz z drem Mateuszem Piotrowskim, koordynatorem programu Światowego Ruchu Katolików na Rzecz Środowiska w Polsce, przedstawił kwestie wpływu dominującego modelu konsumpcji na lokalne rolnictwo w krajach ubogich, oddziaływania na zmiany klimatyczne oraz przykłady dobrych praktyk z zagranicy.

W panelu dyskusyjnym udział wzięli: Krzysztof Retyk – KRUS, Ryszard Zarudzki – wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Roman Zabrocki, Maciej Kazienko – prezes WFOŚiGW, Anna Kobielan-Kanaan – dyrektor Banku Żywności w Trójmieście, Maciej Rudziks – wiceprezes Stowarzyszenia Polska Ekologia, Krzysztofa Jaszczaka – dyrektora Oddziału Terenowego KOWR, ks. Janusz Steć – dyrektor Caritas Archidiecezji Gdańskiej.

Organizator: Światowy Ruch Katolików na Rzecz Środowiska

Partner wspierający: Caritas Polska

Patronat Jana Krzysztofa Ardanowskiego, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Partner Strategiczny Niedzieli Świętego Franciszka – LIDL POLSKA

Dziękujemy wszystkim gościom, panelistom i wystawcom, którzy włączyli się w Niedzielę Świętego Franciszka:

GDAŃSK:

• Wolontariusze Caritas Archidiecezji Gdańskiej
• Wiesław Szlachetka – Biskup pomocniczy Archidiecezji Gdańskiej
• dr Zsolt Bauer- Kierownik oddziału The Climate Reality Project
• Krzysztof Retyk – KRUS
• Ryszard Zarudzki – wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
• Maciej Kazienko – prezes WFOŚiGW
• Anna Kobielan-Kanaan – dyrektor Banku Żywności w Trójmieście
• Maciej Rudziks – wiceprezes Stowarzyszenia Polska Ekologia
• Krzysztof Jaszczaka – dyrektora Oddziału Terenowego KOWR
• Ksiądz Krzysztof Sroka – zastępca dyrektora Caritas Polska
• Ksiądz Janusz Steć – dyrektor Caritas Archidiecezji Gdańskiej
• dr Mateusz Piotrowski – moderator

Prowadząca: Agnieszka Oszczyk

Wystawcy:

• Polskie Stowarzyszenie Sprawiedliwego Handlu „Trzeci Świat i My”
• Stowarzyszenie Polska Ekologia
• Fundacja Hodowców Polskiej Białej Gęsi

KRAKÓW:

• Ksiądz Marek Dec – zastępca dyrektora Caritas Polska
• Piotr Serafin- dyrektor generalny KOWR
• Ojciec Budi Tjahjono
• Małgorzata Jarosz-Jarszewska – Caritas Polska
• Beata Ciepła – przewodnicząca Banku Żywności w Krakowie i wiceprezes Federacji
• Robert Sikorski – Stowarzyszenie Polska Ekologia
• Iwona Sarachman – Amrest/KFC
• Piotr Abramczyk – moderator

Prowadzący: Marek Durmała

Wystawcy:

• Małopolskie Stowarzyszenie Rolników Ekologicznych Natura
• Sylwia Majcher – „Kuchnia w formie”

POZNAŃ: 

• ks. Paweł Bortkiewicz
• John Paul de Quay – biolog, badacz
• Karol Krajewski – Szef Gabinetu Politycznego
• Bogdan Fleming – dyrektor oddziału terenowego KOWR w Poznaniu
• Mieczysław Augustyn – prezes Banku Żywności w Poznaniu
• Stefan Bednarek – Stowarzyszenie Polska Ekologia
• Jarosław Bittel – Caritas Polska
• Aleksander Temkin – moderator

Prowadząca: Agata Wojtkowiak

Wystawcy:

• Ekologiczne Fermy drobiu Bednarek
• Instytut włókien naturalnych i roślin zielarskich
• Fundacja Wspierania Fair Trade Pangea
• Agata Anioł – pokaz kulinarny

TORUŃ: 

• ks. Marcin Iżycki – Dyrektor Caritas Polska
• Jan Krzysztof Ardanowski – Minister rolnictwa i rozwoju wsi
• s. Sheila Kinsey – Sekretarz Generalnej Komisji Sprawiedliwości i Pokoju International Union Superiors General
• Sylwester Cacek – właściciel Restauracji Sphinx oraz Chłopskie Jadło
• Aleksandra Robaszkiewicz – LIDL POLSKA
• Tadeusz Szynkiewicz – Eko-łan
• Hubert Jakubowski – przedstawiciel rządu
• Marek Borowski – prezes Federacji Polskich Banków Żywności
• Bartłomiej Kulisz – Caritas Polska
• Magdalena Bartecka – moderator

Prowadzący: Michał Adamski

Wystawcy:

• Biofood
• Fundacja Hodowców Polskiej Białej Gęsi
• Ośrodek Doradztwa Rolniczego
• Eko-Łan
• Eko-młyn
• wystawcy zrzeszeni przez pana Marka Kloneckiego

Dziękujemy także wszystkim partnerom i patronom medialnym, którzy wsparli wydarzenie:

Partnerzy:

• Fundacja ORLEN Dar Serca
• Krajowy Ośrodek Wspierania Rolnictwa
• KRUS
• Sfinks
• Chłopskie Jadło
• Związek Pracodawców Hoteli, Restauracji i Cateringu – HoReCa
• Stowarzyszenie Polska Ekologia
• Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji
• Amrest

Patroni medialni: 

• TVP INFO
• Gość Niedzielny
• Niedziela
• Radio Gdańsk
• Radio Poznań
• Emaus
• PiK Polskie Radio
• Radio Kraków
• Plus Radio Bydgoszcz

Mamy nadzieję, że wszyscy uczestnicy Niedzieli świętego Franciszka będą inicjatorami przebudzenia ekologicznego, tak jak zachęca do tego podpisana przez nich Deklaracja Świętego Franciszka!