W 2023 roku Caritas Polska we współpracy z Caritas Jerozolima zrealizowała trzy projekty pomocowe na rzecz osób z niepełnosprawnościami oraz kobiet i młodych osób wchodzących na rynek pracy w różnych regionach Palestyny ramach programu rozwojowego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Część projektów będzie kontynuowana w przyszłym roku. Całkowita wartość tych projektów tylko w tym roku to 4 411 755 zł.

Osoby z niepełnosprawnościami (OZN) są jednymi z najbardziej zaniedbanych w społeczeństwie palestyńskim. Według danych Palestyńskiego Centralnego Biura Statystycznego z 2021 roku, grupa ta stanowi 2% populacji palestyńskiej. Szacuje się, że na Zachodnim Brzegu Autonomii Palestyńskiej mieszka ponad 44 500 osób niepełnosprawnych, z czego 14 500 to mieszkańcy prowincji Hebron i Betlejem. Wskaźniki analfabetyzmu w tej grupie osiągnęły 32%, a stopa bezrobocia, według danych z 2017 roku, to około 37%. Rzeczywiste liczby mogą być jednak dużo wyższe niż oficjalnie zarejestrowane.

Osoby te są stygmatyzowane i w dużej mierze ukrywane w domach, co jest skutkiem tzw. kultury wstydu. Znaczenie ma też fakt, że obiekty publiczne, takie jak urzędy i szkoły, a także środki transportu nie są dostosowane do ich potrzeb. Także domy, w których mieszkają, wymagają adaptacji, co wiąże się ze znacznymi inwestycjami. Potencjał zawodowy tych osób nie jest w pełni wykorzystywany, a ubóstwo sprawia, że mogą one polegać jedynie na pomocy charytatywnej i skromnych usługach ośrodków rehabilitacyjnych – zwłaszcza w odległych rejonach kraju.

Konieczność aktywizacji społecznej

Konieczne jest więc zaangażowanie się w opiekę nad członkami tej grupy, wsparcie ich rozwoju, przejęcie większości kosztów rehabilitacji, edukacji i leczenia, a także aktywizacja zawodowa i społeczna dorosłych OZN oraz rodzin dzieci z niepełnosprawnościami. Włączenie tych osób do życia społecznego jest niezbędnym warunkiem realizacji praw człowieka i eliminowania nierówności. Z uwagi na trudną sytuację polityczną kwestia ta jest często zaniedbywana. Wdrażanie inicjatyw niesie jednak pozytywny impuls i nadzieję.

– Nasz projekt zajmuje się bezpośrednimi potrzebami i dobrobytem osób z niepełnosprawnościami. Stwarza usługi na ich rzecz lub podnosi ich jakość, a także przyczynia się do włączenia tych osób do społeczności, jednocześnie zwiększając ich widoczność w społeczeństwie palestyńskim – mówi Sylwia Hazboun, specjalistka ds. projektów zagranicznych w Caritas Polska.

– Jestem matką chłopca z autyzmem w stopniu umiarkowanym. Zauważyłam, że coś z nim jest nie tak, kiedy miał cztery miesiące. Ma nadwrażliwość i nadruchliwość. Przez cztery lata nie wychodziliśmy z domu. To było bardzo trudne. Bałam się o niego, że wyjdzie i nie wróci. Jeśli wychodzi sam z domu, to od razu wszyscy go szukamy, przez trzy, cztery godziny. W końcu powiedzieliśmy „dość”. Musi się rozwijać i uczyć. Caritas otworzyła tutaj salę terapii sensorycznej. Mój syn tego potrzebuje, to mu pomaga. Tu są sprzęty, których nie ma nigdzie indziej. Caritas zmieniła ten ośrodek na lepsze. Dziękuję bardzo! – mówi się Nibal Rami Issa z Obozu Arroub na Zachodnim Brzegu Autonomii Palestyńskiej.

Warunek konieczny – współpraca

Wsparcie, jakiego udziela Caritas Polska, jest integracyjne i wielopoziomowe. Obejmuje dzieci, osoby dorosłe i ich rodziny. Dociera do ośrodków działających od lat i do całkowicie nowych. Kluczem do sukcesu jest współpraca z ludźmi – zarówno samymi beneficjentami, jak i pracownikami placówek rehabilitacyjnych, terapeutami, przedstawicielami lokalnych władz, a poprzez kampanię społeczną – z całym społeczeństwem Zachodniego Brzegu. W społeczeństwie tym istnieje ogromny potencjał, na którym warto budować postawę otwartości na aktywizację takich osób.

– Wieloletnie zaangażowanie Caritas Polska i Caritas Jerozolima w realizację projektów na rzecz OZN w Autonomii Palestyńskiej przynosi trwałą zmianę na poziomie społeczności i lokalnych władz. Widoczność tych działań oraz uznanie dla nich jest coraz bardziej dostrzegalne w społeczeństwie, podawane za przykład – podkreśla Sylwia Hazboun.

Wsparcie zawodowe – nowy początek

Wszystkie działania projektowe dotyczące wsparcia zawodowego zostały zaplanowane w oparciu o badanie potrzeb beneficjentów oraz ośrodków niosących im pomoc. Dzięki temu Caritas Polska może przyczynić się do znaczącej poprawy sytuacji wielu osób – ich życie zmienia się nierzadko o 180 stopni.

– Mój projekt to hodowla pszczół. Znam się na pszczołach i dlatego otrzymałem od Caritas dziewięć uli. Mamy nadzieję, że z Bożą pomocą na wiosnę będziemy mieli dużo miodu. Bardzo dziękuję Caritas. Oby takich projektów było jak najwięcej – mówi Samih Jodou’ z Betlejem.

– W tegorocznych projektach dziesięciu beneficjentów rozpoczęło własny mikrobiznes, a jedenastu zostało na pół roku zatrudnionych w formie subsydiowanej w lokalnych instytucjach. W ramach wsparcia nie tylko doposażono ich biznes, ale również przeszkolono ich z zarządzania nim oraz zorganizowano spotkanie z ich rodzinami, aby budować w nich postawy wspierające. Jeśli chodzi o beneficjentów zatrudnionych w instytucjach, zdobyte przez sześć miesięcy doświadczenie posłuży im w kontynuacji pracy lub zwiększy szanse w znalezieniu kolejnej – opowiada Sylwia Hazboun.

Podsumowując…

Znakomita większość działań w ramach projektów została zrealizowana z sukcesem i jest kontynuowana do dziś. – Największym wyzwaniem tego roku jest niewątpliwie eskalacja konfliktu na linii Izrael-Palestyna. Uniemożliwiła ona realizację wsparcia dla młodych mikroprzedsiębiorców w Strefie Gazy. Środki z tego działania zostały jednak przeznaczone na dodatkową pomoc dla osób z niepełnosprawnościami na Zachodnim Brzegu – doposażenie kliniki medycznej w Taybeh oraz zakup sprzętu wspomagającego i zestawów sensorycznych – dodaje Sylwia Hazboun.

Aktualnie kończą się: trzeci moduł projektu „Integralne wsparcie osób z niepełnosprawnościami na Zachodnim Brzegu Autonomii Palestyńskiej”, drugi moduł projektu „Integralne wsparcie osób z niepełnosprawnościami w prowincji Hebron Autonomii Palestyńskiej” i aktywizacji zawodowej kobiet i młodych osób wchodzących na rynek pracy w Strefie Gazy oraz pierwszy moduł projektu „Integralne wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami w odległych miejscowościach na Zachodnim Brzegu Autonomii Palestyńskiej”.

We wszystkich trzech projektach zrealizowano następujące działania:

• doposażono sześć ośrodków rehabilitacji środowiskowej, tak aby mogły generować dochód, a przez to nieść stabilną pomoc osobom z niepełnosprawnościami z ubogich rodzin,
• doposażono sześć gabinetów rehabilitacyjnych w ośrodkach oraz wyposażono kuchnię spółdzielczą dla matek dzieci z niepełnosprawnościami,
• wsparto w aktywizacji zawodowej osoby dorosłe z niepełnosprawnościami (szkolenia i start małego biznesu oraz – dla drugiej grupy – subsydiowane zatrudnienie w lokalnych instytucjach),
• dla rodzin beneficjentów, którzy weszli na rynek pracy, zorganizowano spotkania z przedstawicielami lokalnych władz oraz ze studentami,
• zrealizowano w mediach społecznościowych kampanię społeczną budującą pozytywne postawy wobec integracji osób z niepełnosprawnościami oraz wyprodukowano film dokumentalny,
• zakupiono zestawy sensoryczne dla dzieci z autyzmem oraz przeszkolono rodziców w zakresie ich używania,
• zakupiono kilkadziesiąt wózków inwalidzkich.

Wszystkie projekty są współfinansowane w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.