Jak połączyć troskę o potrzebujących z troską o środowisko? Okazuje się, że wystarczy prosty, przemyślany mechanizm. Na nim oparto program Spiżarnia Caritas, który działa już od sześciu lat.

Spiżarnia Caritas realizowana jest od 2017 roku przez Caritas Polska w partnerstwie z Caritas diecezjalnymi. Jest to ogólnopolski, całoroczny program polegający na odbieraniu pełnowartościowych produktów żywnościowych wycofanych ze sprzedaży i dystrybucji ich wśród najbardziej potrzebujących. Ma on dwa podstawowe cele:

• systematyczną pomoc osobom potrzebującym
• przeciwdziałanie marnowaniu żywności.

Jak to działa 

W praktyce ze sklepów, z którymi Caritas nawiązała współpracę, żywność odbierają wolontariusze diecezjalnych Caritas lub współpracujących z Caritas innych fundacji i organizacji pożytku publicznego. Zwykle na odbiór i przekazanie żywności mają oni tylko dobę! W tym czasie muszą żywność posortować, przepakować w paczki i rozdać potrzebującym albo przekazać ją do jadłodajni, punktów wydawania żywności i ośrodków pomocy, gdzie zostaną ugotowane z nich posiłki – oczywiście zanim produkty stracą termin przydatności do spożycia. Wymaga to wcześniejszego zaplanowania działań, pozyskania kontaktów do poszczególnych osób i sprawnej organizacji. Logistyka odbioru i dystrybucji wymaga stałego zaangażowania w godzinach wieczornych, odpowiednich samochodów, chłodni do przechowywania produktów spożywczych oraz specjalnych miejsc wydawania żywności, gdzie można przyrządzać posiłki.  

Spiżarnia Caritas w liczbach

W ramach bieżącej edycji programu 45 Caritas diecezjalnych oraz innych organizacji kościelnych, występujących jako organizacje pożytku publicznego, podpisało umowy na odbiór żywności z blisko 1350 sklepami oraz 18 hurtowniami i 22 magazynami różnych sieci handlowych.

Największym partnerem w programie Spiżarnia Caritas jest sieć sklepów Biedronka  (Jeronimo Martins), która wspiera Caritas również w programach społecznych i socjalnych. Partnerami programu są także sklepy sieci: Aldi, Carrefour, Eurocash, Kaufland, Lidl, Netto, Piotr i Paweł, Schiever i Rella (Bi1, Auchan), Selgros oraz Tesco.

W ramach Spiżarni Caritas przekazano potrzebującym:

• w roku 2017 i 2018 ponad 2 600 ton żywności
• w roku 2019 ponad 5 000 ton żywności
• w roku 2020 ponad 6 600 ton żywności o wartości ponad 83,5 mln zł.
• w roku 2021 ponad 7 tys. ton żywności o wartości ponad 88 mln zł.

Każda zmiana zaczyna się od ciebie

Papież Franciszek zwraca uwagę na fakt, że marnowana jest niemal jedna trzecia produkowanej żywności, a żywność, którą się wyrzuca, jest żywnością kradzioną ze stołu ubogich. Program Spiżarnia Caritas nie tylko wspiera ogromną rzeszę potrzebujących, ale jednocześnie włącza się w działania proekologiczne, przeciwdziałając marnowaniu żywności. Z jednej strony pokazuje, że przy odrobinie zaangażowania można pomóc innym, a z drugiej kształtuje świadomość konsumentów, pokazując skalę problemu, jakim jest marnowanie żywności, i jego wpływ na środowisko.

W 2020 roku ruszyły po raz pierwszy kampanie edukacyjne sieci sklepów, z wykorzystaniem materiałów opracowanych przez Caritas Polska. Pokazywały one związek pomiędzy naszymi codziennymi wyborami a stanem środowiska i skłaniały do refleksji. Tegoroczna kampania edukacyjna Caritas Polska i sklepów współpracujących z nami sieci handlowych odbywa się pod hasłem: „Zmień sposób myślenia – nie marnuj jedzenia!”. Zwracamy uwagę na trzy aspekty naszego życia wiążące się z niemarnowaniem żywności – poruszamy aspekt ekonomiczny, etyczny i ekologiczny, zwracając uwagę na to, że każda zmiana  zaczyna się od nas samych. Nie marnujesz – ratujesz!

Dzięki kampaniom, jak i podczas organizowanych zbiórek „Tak! Pomagam” udaje się przybliżyć społeczeństwu cel przekazywania żywności potrzebującym, uwrażliwiając jednocześnie na zmieniający się klimat i potrzebę dbania o środowisko.

Z troski o planetę

Zajrzyj na portal laudatosi.caritas.pl  – tu przeczytasz więcej o działaniach Caritas na rzecz środowiska oraz na temat niemarnowania żywności:

Współpraca to podstawa

Prawdziwą siłą programu Spiżarnia Caritas jest długofalowość i systematyczność działań oraz wielokierunkowa współpraca Caritas i sieci sklepów, oparta na wzajemnych korzyściach i współodpowiedzialności. Artykuły spożywcze odbieramy w ramach podpisanych umów, przy czym najważniejszym czynnikiem, decydującym o powodzeniu współpracy, zawsze był i jest człowiek – w tym przypadku kierownik sklepu, czy zespół pracowników, rozumiejący ideę przekazywania żywności, która po opuszczeniu sklepu musi szybko dotrzeć do jadłodajni, punktów odbioru i dalej – do potrzebujących.

Z logistycznego punktu widzenia ogromne znaczenie ma z jednej strony ilość przekazywanych produktów, z drugiej – sprawne działanie zespołów parafialnych i wolontariuszy (to dzięki nim żywność trafia do potrzebujących). Caritas stara się rozwijać to zaplecze i powiększać grono osób niosących pomoc. W 2020 roku ponad 60 000 osób otrzymało paczki i posiłki. W realizację programu było zaangażowanych ponad 500 zespołów parafialnych i ponad 1600 wolontariuszy.

Partnerzy realizują program na podstawie przyjętej w lipcu 2019 r. Ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności. Zgodnie z nią, sklepy i hurtownie spożywcze o powierzchni sprzedaży powyżej 250 m kw. muszą zawrzeć umowę z wybraną organizacją pozarządową i nieodpłatnie przekazywać jej żywność (przez pierwsze dwa lata obowiązywania nowych przepisów dotyczy to placówek o pow. powyżej 400 m kw.). Organizacje pozarządowe otrzymują produkty spełniające wymogi prawa żywnościowego, które nie mogą zostać sprzedane ze względu na bliski termin przydatności do spożycia, wady wyglądu samych artykułów spożywczych lub ich opakowań. Natomiast 1 marca 2020 r. weszły w życie przepisy dotyczące opłat – sprzedawcy zapłacili w minionym roku po raz pierwszy 0,1 zł za każdy kilogram zmarnowanej żywności.

Największym partnerem Caritas w programie Spiżarnia jest sieć sklepów Biedronka (Jeronimo Martins), która wspiera organizację również w programach społecznych i socjalnych. Partnerami programu są także sklepy sieci: Aldi, Carrefour, Eurocash, Kaufland, Netto, Schiever i Rella (Bi1, Auchan), SPAR oraz Lidl i Selgros.

W sklepach trwa wspólna kampania Caritas Polska i sieci handlowych przeciwdziałająca marnowaniu żywności. Zapraszamy na specjalne strony naszych partnerów z materiałami i ciekawymi informacjami:

https://www.carrefour.pl/lp-jak-nie-marnowac-zywnosci

https://grupaeurocash.pl/o-eurocash/odpowiedzialny-biznes/szanujemy-nie-marnujemy-2022

https://byzdrowozyc.bi1.pl/szanuje-nie-marnuje/

https://www.biedronka.pl/pl/razem-przeciw-marnowaniu

https://kimjestesmy.lidl.pl/zrownowazony-rozwoj/jak-nie-marnowac

https://www.selgros.pl/niemarnowanie-zywnosci

https://firma.kaufland.pl/odpowiedzialnosc/zrobmy-to-razem/ratowanie-zywnosci.html

kontakt: spizarnia.caritas@caritas.org.pl