Jak udzielać pomocy? Przede wszystkim mądrze i tak, by od niej nie uzależniać. W ten sposób właśnie realizowane jest wsparcie Caritas i polskiego MSZ dla gruzińskich rolników wytwarzających unikalne sery.
Mijający rok był bardzo owocny dla Caritas Polska i działającej w Gruzji organizacji pozarządowej Bridge, które wspólnie realizują program wsparcia dla producentów wyrobów mlecznych w regionie Kachetii. Do najważniejszych zadań należało przygotowanie certyfikowanego Szlaku Sera, organizacja kolejnej edycji Dnia Promocji Sera oraz praca z beneficjentami projektu nad podnoszeniem jakości wyrobów mlecznych. Projekt realizowany jest dzięki wsparciu finansowemu polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych z projektu Polska Pomoc.
Na szlaku unikatowej produkcji
Jednym z głównych założeń projektu było stworzenie certyfikowanego Szlaku Sera – edukacyjno-turystycznych tras dających możliwość poznania unikalnych lokalnych serów i wyrobów mlecznych regionu Kachetii. Ideą, która przyświecała pracy nad stworzeniem Szlaku, jest promocja produktów wybranych do projektu producentów, aby zwiększyć ich rozpoznawalność, a tym samym wzmocnić producentów ekonomicznie. Pierwszym etapem prac było opracowanie tras Szlaku oraz uzyskanie rekomendacji i certyfikatu jakości gruzińskiego Ministerstwa Kultury i Turystyki. Po pomyślnych konsultacjach ruszyła praca nad przeniesieniem Szlaku do formatu cyfrowego, z wyszczególnieniem kilku atrakcyjnych tras. Wyzwaniem było przede wszystkim takie rozplanowanie tras, aby każda z nich spełniała oczekiwania odwiedzających i jednocześnie uwzględniała możliwości ugoszczenia turystów przez beneficjentów programu. Udało się przy tym wykorzystać pełny potencjał beneficjentów, ponieważ każdy z nich został zaznaczony na trasach odkrywania serowego dziedzictwa Kachetii.
W regionie Kachetii niemal od zawsze produkowano unikatowe, tradycyjne sery, jednak wiedza o tym nie przebijała się wystarczająco mocno do powszechnej świadomości. Przygotowane Szlaku umożliwiającego poznanie lokalnych specjałów, a co za tym idzie także miejscowych tradycji i przedsiębiorców, to szansa na zwiększenie ich rozpoznawalności również poza granicami kraju.
Promocja i wzorcowe standardy
Dzień Promocji Sera po raz pierwszy zorganizowano w 2021 r. Drugą, tegoroczną edycję Dnia Sera poświęcono relacjom między producentami a lokalnymi władzami oraz dostawcami. Nie zabrakło okazji do prezentacji i degustacji zarówno serów, jak i innych produktów mlecznych. Wydarzenie – podobnie jak w ubiegłym roku – odwiedziła Ambasada Gruzji w Polsce, a także burmistrz gminy Achmeta, który aktywnie wspiera lokalnych producentów wyrobów mlecznych. Spotkanie odbyło się 15 października w siedzibie organizacji w Alaverdi, w sercu regionu Kachetii. Podobnie jak rok temu, również i teraz można było obejrzeć tu modelową kuchnię i oborę dla krów. Ich powstanie to ważny komponent projektu, służący podniesieniu standardów produkcji nabiału. We wzorcowej oborze uwagę zwraca konstrukcja samego budynku sprzyjająca odpowiedniej wentylacji pomieszczenia, oraz wyposażenie w postaci specjalnych materacy i wodopojów dla krów, przyczyniających się do dobrostanu zwierząt. Wzorcowa kuchnia z kolei wyznacza kierunek zmian w standardach bezpieczeństwa produkcji serów. Beneficjenci, którzy otrzymali dofinansowanie na zakup wyposażenia, teraz powinni bowiem poczynić kolejny krok i dostosować pomieszczenia produkcyjne do wyższych standardów.
Wyjątkowa Tuszetia
W tym roku możliwy był również wgląd w pracę beneficjentów programu dzięki sierpniowej wizycie monitorującej Caritas Polska u partnera w Gruzji. Głównym punktem wizyty był pobyt w regionie Tuszetii, gdzie w okresie letnim przenosi się część rolników z regionu Kachetii. Tuszetia to region górski w północno-wschodniej Gruzji, który pozostaje niedostępny przez większą część roku ze względu na trudne warunki atmosferyczne panujące od października do maja oraz położenie (nawet na wysokości ok. 3000 m n.p.m.). Delegacja Caritas Polska miała okazję zobaczyć produkcję serów w miejscach, do których tak trudno dotrzeć.
Sery powstające w Tuszetii to wyroby unikatowe na skalę światową. Wyjątkowa jest także ich produkcja, bowiem na okres kilku miesięcy rolnicy przeganiają swoje stada (głównie owiec) w rejony górskie dostępne jedynie latem. Metody wyrobu serów pozostają często niezmienione przez pokolenia i opierają się w 100 procentach na naturalnych składnikach. Smak serów i innych produktów mlecznych z Tuszetii ma swoich amatorów w całym kraju, dlatego producenci nie narzekają na brak pracy. Chcieliby jednak, aby ich wyroby dotarły do szerszego grona odbiorców, w czym na pewno pomoże Szlak Sera.
Dobre praktyki z Polski
W październiku tego roku odbyła się wizyta partnera programu, organizacji Bridge, wraz z przedstawicielami lokalnych władz i beneficjentami projektu w Polsce. Celem wizyty było poznanie dobrych praktyk stosowanych przy produkcji wyrobów mlecznych w naszym kraju, zarówno u małych, lokalnych wytwórców, jak i u dużych, ogólnopolskich producentów. Delegacja odwiedziła Bieszczady, wizytując zakłady produkcyjne spółdzielni Mlekovita oraz lokalnych producentów łączących działalność wytwórczą z turystyczną. Nie zabrakło też spotkań z lokalnymi władzami, m.in. miasta Zagórz, którzy opowiedzieli, jak wspierają działania swoich producentów nabiału. Wszystkie nowe doświadczenia z wizyty służyć będą wprowadzeniu najlepszych praktyk do dalszych działań w projekcie.
W nowym roku pojawią się kolejne publikacje opowiadające o pracy gruzińskich producentów nabiału.
Tekst i zdjęcia Katarzyna Matej
Projekt „Wsparcie i promocja lokalnej przedsiębiorczości oraz jakości produkcji sera w gminie Achmeta, region Kachetia, Gruzja” jest współfinansowany w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
