Caritas w Polsce wspiera rosnącą liczbę ubogich

Konieczność walki z nędzą, hołd oddany ofiarom ubóstwa i wyraz solidarności z nimi – te cele przyświecały pomysłodawcom Międzynarodowego Dnia Walki z Ubóstwem obchodzonego 17 października od 1992 r. Dziś są one nadal ważne, dlatego Caritas realizuje je poprzez liczne programy pomocowe.

Problem ubóstwa nie jest oczywiście zjawiskiem nowym. Dawno już dostrzeżono potrzebę walki z nim i z tej potrzeby wyrosła Caritas, dla której pomoc człowiekowi w potrzebie jest misją i sensem istnienia. Jeszcze przed II wojną światową zalążki organizacji w Polsce zajmowały się dokarmianiem ubogich czy opieką nad sierotami. Dziś te działania mają swoją kontynuację w postaci różnych programów dostosowanych do aktualnych potrzeb – zarówno tych prowadzonych w kraju, jak i za granicą.

Boże jadłodajnie

„Ziemia jest jak jadłodajnia. Jadłodajnia Boga. A my, biedacy, tak jak te sieroty i podróżni, goszczeni jesteśmy przez niego.” Pisząc te słowa w jednej ze swoich książek grecki beletrysta Yiannis Kalpouzos porusza oczywistą prawdę – wszystko należy do Stwórcy, a dzieląc się z ubogimi, dajemy im to, co do nich należy. Odbiciem tej prawdy są jadłodajnie Caritas karmiące potrzebujących bez wystawiania im rachunku i pytania o status materialny.

Jadłodajnie to największe dzieło Caritas prowadzone regularnie i świadczące codzienną pomoc tysiącom osób. Obecnie w Polsce funkcjonuje 58 jadłodajni Caritas. Każdego roku wydają one nieodpłatnie kilka milionów ciepłych posiłków. Z usług jadłodajni korzystają osoby znajdują się w trudnej sytuacji materialnej, schorowane, bezrobotne i bezradne.

— Ta forma pomocy ma szczególne znaczenie dla osób bezdomnych, w przypadku których kromka chleba i gorąca zupa zimą niekiedy wręcz decydują o ich przeżyciu. Znamienne jest, że coraz częściej z jadłodajni Caritas korzystają seniorzy egzystujący na granicy biedy i wykluczenia społecznego — mówi Bartłomiej Kulisz, koordynator projektów żywnościowych w Caritas Polska.

By spiżarnia była pełna

Jadłodajnie Caritas to ogromne przedsięwzięcie wymagające pracy setek osób i utrzymania infrastruktury, ale przede wszystkim dużych dostaw żywności. Te ostatnie są możliwe m.in. dzięki programowi Spiżarnia Caritas, który doskonale wpisuje się w podstawową misję organizacji, a jednocześnie realizuje wezwanie do niemarnowania żywności i troski o planetę. W ramach Spiżarni pełnowartościowe produkty spożywcze wycofane ze sprzedaży codziennie opuszczają magazyny i sklepy spożywcze, by trafić na stoły ubogich. Program realizowany jest na podstawie współpracy Caritas z sieciami handlowymi. W ubiegłym roku sprzedawcy przekazali organizacji w sumie ponad 7 tys. ton żywności o wartości ponad 88 mln zł.

Do kuchni funkcjonujących przy jadłodajniach Caritas i paczek dla ubogich trafiają także artykuły spożywcze pozyskane w ramach akcji „Tak. Pomagam!”. To zbiórki żywności organizowane w sklepach dwa razy do roku. W roku ubiegłym w czasie zbiórki zorganizowanej przed świętami Bożego Narodzenia klienci 1357 sklepów spożywczych wrzucili do koszyków wolontariuszy Caritas blisko 208 tys. kg żywności o wartości ponad miliona złotych.

Trochę ciepła, także tego ludzkiego

Szczególną formą pomocy organizowaną przez Caritas Polska i Straż Miejską m.st. Warszawy jest jesienno-zimowa akcja „Trochę ciepłą dla bezdomnego” skierowana do osób bezdomnych przebywających poza schroniskami na terenie Warszawy. W tegorocznej edycji akcji regularne kursy patroli Straży Miejskiej z gorącym posiłkiem przygotowanym przez fundację Pro Caritate przy Caritas Polska rozpoczną się 24 listopada.

— W tym roku, tak jak i w poprzednim, będziemy dostarczali bezdomnym gorącą, esencjonalną zupę po zachodzie słońca, żeby była rozgrzewką na noc — mówi Janusz Sukiennik, specjalista ds. projektów społecznych w Caritas Polska.

Oprócz posiłku do bezdomnych trafią także ciepłe skarpety i koce. Na konkretne zamówienia strażnicy będą dostarczali bezdomnym również zakupione przez Caritas Polska buty i kurtki zimowe. — Staramy się by były to buty dobrej jakości, nieprzemakalne, bo bezdomni przebywają często w miejscach mokrych o tej porze roku. Pamiętam jak jedna z pań, która dostała kurtkę, rozpłakała się. Przyznała, że pierwszy raz dostała coś nowego, coś, co jest ładne. Taki mały gest może obudzić w człowieku życiowe nadzieje. Organizując akcję dostarczamy trochę ciepła nie tylko w postaci posiłku i okrycia, ale przede wszystkim w postaci ciepła ludzkiego, ponieważ przyjazd patrolu jest przede wszystkim przyjazdem człowieka do człowieka. To nie instytucje pomagają potrzebującym, ale ludzie przez zwykłą życzliwość i pochylenie się nad biedą — dodaje Janusz Sukiennik.

W ubiegłym roku w ramach akcji „Trochę ciepła dla bezdomnego” do ok. 500 bezdomnych trafiło 3000 litrów zupy z pieczywem, 600 par skarpet, 200 kocy oraz 400 toreb z upominkami.

Coraz więcej ubogich

W ostatnim czasie rzesza ubogich w Polsce wyraźnie rośnie, dlatego Caritas Polska jest także partnerem socjalnych programów rządowych, takich jak Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014-2020, pozwalających objąć wsparciem większą grupę osób. W ramach Podprogramu 2020 realizowanego od 22 grudnia 2020 r. do 31 października 2021 r. 11 843 tony produktów spożywczych o wartości 58,4 mln zł trafiło do 264 899 osób najbardziej potrzebujących, m.in. do tych o najniższych dochodach, starszych, bezdomnych, niepełnosprawnych oraz do migrantów. Pomoc można było uzyskać w 790 punktach wydawania żywności. Głównie były to parafie, ośrodki pomocy społecznej, jadłodajnie i placówki prowadzone przez Caritas oraz inne organizacje współpracujące z Caritas.

Grupą społeczną szczególnie zagrożoną ubóstwem w naszym kraju są seniorzy, dlatego od lat Caritas prowadzi programy społeczne skierowane do najstarszych. Jednym z kluczowych jest program „Na codzienne zakupy” realizowany wspólne z Fundacją Biedronki. Jest on skierowany do osób powyżej 60 roku życia, przede wszystkim samotnych, mieszkających na wsiach, chorych, niepełnosprawnych i o najniższych dochodach. Program wykorzystuje sprawdzony mechanizm kart przedpłaconych – dysponujący nią beneficjent sam dokonuje zakupów w sieci sklepów Biedronka wkładając do koszyka najbardziej potrzebne produkty spożywcze lub artykuły higieniczne.

— W realizacji programu uczestniczą wolontariusze Caritas. Wyszukują oni osoby najpilniej potrzebujące wsparcia, załatwiają formalności, pomagają seniorom w robieniu zakupów, a czasem także w codziennych czynnościach — mówi Monika Figiel z Caritas Polska.

Obecnie realizowana jest już piąta edycja programu „Na codzienne zakupy”, na potrzeby której Fundacja Biedronki przekazała 18,07 mln złotych, co pozwoliło objąć wsparciem 11 tys. osób.

Pomoc Caritas Polska przekracza granice

W tym roku wydarzenia związane z wybuchem wojny na Ukrainie przyczyniły się do gwałtownego wzrostu liczby osób potrzebujących wsparcia. By udzielić pomocy uchodźcom z Ukrainy, którzy znaleźli się w naszym kraju – często zdezorientowanym, bezradnym, z jedną walizką w ręku – Caritas zaczęła szybko mobilizować siły. Obecnie pomoc ta udzielana jest przede wszystkim w sposób systemowy poprzez Centra Pomocy Migrantom i Uchodźcom, których w całym kraju funkcjonuje już ponad 30.

Pomoc związaną z konfliktem na Ukrainie Caritas realizuje także poza granicami kraju. Od początku na Ukrainę wysyłane są konwoje z pomocą humanitarną – m.in. z żywnością, artykułami higienicznymi, lekami. Nieprzerwanie realizowana jest także akcja Paczka dla Ukrainy. Ponadto od października tego roku Ukraina została włączona także w program Rodzina Rodzinie, który realizowany jest także w Syrii (od 2016 r.), Iraku, Strefie Gazy i Libanie. To kraje, w których z powodu konfliktów zbrojnych, zapaści gospodarczej lub izolacji ludzie egzystują na skraju ubóstwa lub wręcz już doświadczają głodu. Cierpią z powodu braku schronienia, podstawowych produktów żywnościowych, wody, dostępu do służby zdrowia i leków. Wartość pomocy udzielonej od początku trwania programu pod koniec ubiegłego roku wyniosła 63,8 mln zł, natomiast w samym tylko 2021 r. – 6,4 mln zł.

Pomoc Caritas Polska dociera także do wielu innych krajów, których mieszkańcy cierpią z powodu przedłużającego się kryzysu humanitarnego – m.in. do Jemenu, w którym realizuje przede wszystkim wsparcie dla miejscowych ośrodków zdrowia, i do mieszkańców Wenezueli (m.in. w ramach programu Paczka dla Wenezueli) mierzących się z ubóstwem i głodem, zmuszonych często do szukania chleba poza granicami kraju.